Woningen gebouwd tussen 1976 en 1987

Woningen gebouwd tussen 1976 en 1987

In deze bouwperiode werd er meer systeembouw en prefab bouw toegepast, zoals prefab gevels en systeemdaken. Door de crisis begin jaren ’70 werden er meer eisen aan energiezuinigheid van woningen gesteld. De eisen die toen werden gesteld, kwalificeren nu als zeer matig. Zo werd bij betonnen vloeren geringe isolatie toegepast. Er werd standaard dubbel glas bij de woonruimtes op de benedenverdieping toegepast. De woonruimtes boven, zoals slaapkamers, werden vaak nog voorzien van enkel glas. De spouwmuren, gemiddeld 60 tot 80 mm breed, werden gedeeltelijk geïsoleerd opgeleverd. Er werd matige naad- en kierdichting toegepast.

Nieuwe ontwikkelingen

Mechanische ventilatie type C deed in deze bouwperiode zijn intrede: ventilatie waarbij afzuiging in natte ruimtes plaatsvindt en roosters in ramen en kozijnen toegepast zijn voor het binnenhalen van frisse lucht. De mechanische afvoerboxen van ventilatiesystemen uit deze periode gebruiken veel energie. Convectorputten werden ook toegepast, maar niet of nauwelijks geïsoleerd. In deze bouwperiode veranderde er een en ander omtrent de ramen van woningen. In de jaren ‘80 deed HR glas zijn intrede, maar werd nog niet standaard toegepast. Ook andere toepassingen van glas, zoals zonwering, geluidswering en veiligheidsglas konden worden toegepast. Doordat glasplaten lichter geproduceerd konden worden, werd het mogelijk om grotere ramen te produceren. In de jaren ’70 deden kunststof kozijnen hun intrede. In de jaren ’80 kwam een opleving in de kunststof kozijnen en werden ze steeds vaker toegepast. Ook werd in de jaren ’80 bitumendakbedekking steeds populairder.

In woningen gebouwd tussen 1976 en 1987 kunnen de volgende ‘problemen’ worden aangetroffen:

Isolatie

• Warmteverlies door slecht geïsoleerde spouwmuren

• Spouwmuren met verzakt (glaswol) of verbrokkeld (UF schuim) isolatiemateriaal wat niet dampremmend is, wat tot vochtproblemen kan leiden

• Warmteverlies door ongeïsoleerde pannendaken met houten dakbeschot

• Warmteverlies door ongeïsoleerde platte daken bestaande uit een balkenlaag met verouderde (bitumen) dakbedekking

• Koude voeten in de winter door een slecht geïsoleerde betonnen vloer

• Verouderde vloerisolatie

• Betonnen kwaaitaalvloer of mantavloer waarin betonrot is opgetreden door roestend ijzer

• (Ongeïsoleerde) kunststof kozijnen die aan vervanging toe zijn

• Verbouwingen uit verschillende periodes waarbij isolatie al (deels) verbeterd maar nog niet voldoende verbeterd is

• Ongeïsoleerde schuren omgebouwd tot woonruimte

• Een of meerdere ongeïsoleerde aanbouwen met vloeren op het zand en enkel- of halfsteens muren

Ventilatie

• Tocht in huis door koudeval, veroorzaakt door het temperatuurverschil tussen de binnentemperatuur en temperatuur van het ‘ouderwetse’ dubbele glas of enkel glas

• Tocht in huis door mechanische afvoer, rooster in ramen en suboptimale naad- en kierdichting

• Relatief hoog elektriciteitsverbruik door oude en slecht onderhouden mechanische ventilatieboxen

Verwarmen

• Ouderwetse grote radiatoren die alleen op hoge temperatuur warmte af kunnen even

• Ongeïsoleerde convectorputten

Overig

• Oude meterkast met ouderwetse groepenkast

• Asbest in onderdelen van de woningschil. Vanaf 1945 tot de jaren ’80 werd asbest toegepast in woningen.

Energiezuinig maken van woningen uit 1976 - 1987

De meest toegepaste slimme maatregelen om woningen gebouwd tussen 1976 en 1987 energiezuinig te maken, zijn gericht op goed isoleren, goede ventilatie voor een gezond binnenklimaat en deels of geheel opwekken van eigen elektriciteit. Het beste is om de grotere maatregelen toe te passen als er zich een natuurlijk moment voordoet. Moet bijvoorbeeld de betonnen vloer worden vervangen vanwege betonrot? Kies dan meteen voor goede isolerende nieuwe betonnen vloer met vloerverwarming. Zijn de kozijnen aan vervanging toe? Kies dan gelijk voor het beste isolerende glas.

Stap 1: Isoleren

De componenten waar de meeste warmte door verloren gaat, wilt u idealiter als eerste aanpakken. Dat zijn bij woningen uit 1976 tot 1987 vooral het ongeïsoleerde dak en slecht geïsoleerde betonnen vloer en spouwmuur. Daarnaast zijn er in de woning redelijk veel naden en kieren te vinden die voor veel ongewenste infiltratie van de koude lucht zorgen. Denk daarbij aan de aansluiting van het dak op de muren of leidingdoorvoeren door begane grondvloer naar de kruipruimte. Zeker in combinatie met actieve aanzuiging van lucht door mechanische ventilatie type C.

Luchtdicht isoleren is een belangrijkste eerste stap. Maar als u met isolatie aan de slag gaat is het verstandig om dit direct optimaal te (laten) doen. Daar staan weinig meerkosten tegenover en dit is voor de meeste woningen ook goed mogelijk. Toch zijn er ook maatregelen die niet direct optimaal uitgevoerd kunnen worden. Stel dat het isoleren van de muren blijkt niet mogelijk of wenselijk, maar u wilt wel uw woning geschikt wilt maken voor het verwarmen met lage temperatuur dan is dat te compenseren door bijvoorbeeld het dak met een extra goed te isoleren. Hierbij speelt ook het oppervlak van het dak ten opzichte van de muur een rol.

Isolatiepakket voor woningen uit 1976 - 1987:

De minimale Rc-waarden hieronder zijn gericht op lage temperatuur verwarming (LTV).

Muurisolatie

Als de spouwmuur voldoende ruimte over heeft, kunt u de spouwmuur laten bij-isoleren (redelijke isolatie). Als het reeds aanwezige materiaal verzakt of verpulverd is, is het in veel gevallen mogelijk om te her-isoleren. Een Rc van 1,7 of meer is wenselijk. Is de spouwmuur niet diep genoeg of is her-isoleren niet mogelijk? Dan kunt u binnen- of buitengevel isolatie toepassen met een goede isolatiewaarde van van Rc 3,5 of meer. Meer informatie over muurisolatie vindt u hier.

Dakisolatie

U kunt dakisolatie toepassen aan de binnen- of buitenzijde van het dak met een goede isolatiewaarde van minimaal Rc 3,5. Meer informatie over dakisolatie vindt u hier.

Vloerisolatie

Als er een kruipruimte is van minimaal 50cm diep is, en de vloerisolatie die er al zit is nog in goede staat, kunt u extra vloerisolatie met een goede isolatiewaarde van minimaal Rc 3,5 laten aanbrengen. Is het materiaal van slechte kwaliteit? Dan kunt u dat laten verwijderen en opnieuw isoleren.

Bij vloerverwarming isoleert u het liefst nog beter met een isolatiewaarde van Rc 4,5. AIs uw kruipruimte niet diep genoeg, is bodemisolatie een goed alternatief. Meer informatie over vloer- en bodemisolatie vindt u hier.

Isolerend glas

Als uw kozijnen nog in goede staat zijn, kies dan voor goed isolerend HR++ glas in de bestaande kozijnen. Als de kozijnen aan vervanging toe zijn vanwege houtrot of om een andere reden, dan is zeer goed isolerend HR+++/Triple glas de beste keuze. Meer informatie over isolerend glas vindt u hier.

Stap 2: Ventileren

Naarmate een woning beter wordt ingepakt door isolatie, lucht- en dampdichte folies en goede naad- en kierdichting, komt er minder schone en vooral koude lucht naar binnen. Precies de bedoeling natuurlijk. Het is wel belangrijk om dan goede ventilatie toe te passen voor voldoende zuurstof in huis en het afvoeren van vocht. Het is zonde om veel te investeren in goede isolatie om warmte binnen te houden en tegelijkertijd te blijven ventileren door het openzetten van ramen of roosters.

Ventilatieoplossingen voor woningen uit 1976 - 1987

Met balansventilatie met warmteterugwinning zorgt u voor voldoende zuurstof in huis, afvoer van vocht en voorkomt u onnodig warmteverlies. Bij warmteterugwinning wordt de warmte uit de afvoerlucht overgedragen aan de binnenkomende lucht.

Grote verbouwing?  Kijk dan meteen naar de mogelijkheden om goede centrale vraaggestuurde balansventilatie aan te leggen met warmteterugwinning.

Kleine verbouwing?  Kies voor decentrale balansventilatie met warmteterugwinning. Hierbij wordt er één apparaat toegepast per (grote) ruimte in de gevel. In slaapkamers is dit vaak minder relevant als er niet verwarmd wordt. Er moet dan wel op een andere manier geventileerd blijven worden om vocht af te voeren en voldoende gezonde binnenlucht te verzorgen.

Meer informatie over ventilatieoplossingen vindt u hier.

Stap 3: Zonne-energie

Zonne-energie komt gratis en voor niets op het dak van uw huis terecht. Heeft u voldoende ruimte op het dak van uw woning? Dan is het slim om daar iets mee te doen door zonnepanelen of zonnecollectoren te plaatsen. Daarmee wekt u duurzaam elektriciteit en/of warmte op die bovendien kan zorgen voor een flinke besparing op de energierekening.

Meer informatie over zonnepanelen vindt u hier.

Meer informatie over zonneboilers vindt u hier.

Aardgasvrij maken van woningen uit 1976 - 1987

Om in de toekomst aardgasvrij te kunnen wonen is het belangrijk te begrijpen wat het betekent om een bestaande woning van het aardgas af sluiten. Aardgas wordt in een oude woning vooral gebruikt voor verwarming (80%). Koken (5%) en het gebruik van warm tapwater (15%) maken een veel kleiner deel uit van het gasverbruik.

De grootste hoeveelheid aardgas wordt dus in de meeste woningen besteed aan het verwarmen van de woning. Daarom zijn isoleren en goed ventileren essentieel in het aardgasvrij krijgen van een woning: het helpt de warmtevraag van een woning zo veel mogelijk te verminderen.

Na het toepassen van isolatie en goede ventilatie kan een woning op een energiezuinige manier aardgasvrij worden verwarmd. Wat daarvoor nodig is, wordt hieronder besproken.

Stap 4: Aardgasvrij verwarmen

Bij iedere woning is het belangrijk om te weten wat er in de toekomst aan voorzieningen worden aangelegd in de wijk om de woning duurzaam van warmte te voorzien. Deze plannen (Transitievisie Warmte) van de gemeente zijn eind 2021 bekend gemaakt. U kunt zich voorbereiden met maatregelen die altijd interessant zijn, omdat ze uw energierekening verlagen.

Oplossingen voor aardgasvrij verwarmen voor woningen uit 1976 - 1987

Er zijn op dit moment drie voor de hand liggende oplossingen om een woning te kunnen verwarmen zonder aardgas.

• Aardgasvrij verwarmen op lage temperatuur: warmtepomp of lage temperatuur warmtenet

Verwarmen op lage temperatuur (LT) gebeurt met temperaturen van maximaal 50 graden. Elektrisch verwarmen wordt meestal gedaan met een warmtepomp. Een andere manier is met infraroodverwarming. Infraroodverwarming is stralingswarmte en voelt net als een terrasverwarmer.

Verwarmen met een warmtepomp gebeurt met water door het cv-systeem op lage temperatuur. Dit gebeurt ook bij een LT warmtenet. Met een LT warmtenet wordt water met maximaal 50 graden naar de woning vervoerd, wat wordt gebruikt voor de verwarming en het warme tapwater. Voor verwarmen op lage temperatuur moet het warmte afgiftesysteem in de woning geschikt zijn. Systemen die geschikt zijn voor het afgeven van warmte op lage temperatuur zijn vloerverwarming en lage temperatuur convectoren.

Meer informatie over warmtepompen vindt u hier.

Meer informatie over infraroodverwarming vindt u hier.

Om woningen uit deze periode op lage temperatuur te kunnen verwarmen, is eerst zeer goede isolatie, naad- en kierdichting en ventilatie met warmteterugwinning nodig.

• Aardgasvrij verwarmen op midden temperatuur: midden temperatuur warmtenet

Bij verwarmen op midden temperatuur (50 - 70 graden) wordt met een medium temperatuur (MT) warmtenet water naar de woning vervoerd wat wordt gebruikt voor de verwarming en het warme tapwater. Bij hele oude radiatoren kan het zijn dat deze moeten worden aangepast om warmte op deze temperaturen te kunnen afgeven.

Om woningen uit deze periode energiezuinig op midden temperatuur te kunnen verwarmen is meestal een verbetering van de isolatie nodig.

• Aardgasvrij verwarmen op hoge temperatuur: hoge temperatuur warmtenet of groen gas oplossing

Bij verwarmen op hoge temperatuur (70 - 90 graden) wordt door een hoge temperatuur (HT) warmtenet water naar de woning vervoerd, wat wordt gebruikt voor verwarming en warm tapwater. Er hoeft niks aan het verwarmingssysteem aangepast te worden.

Bij een groen gas oplossing hoeft alleen de cv-ketel aangepast te worden. Wel wordt aangeraden om te werken met een hybride warmtepomp, omdat groen gas heel duur zal zijn.

Om woningen uit deze periode met hoge temperatuur te verwarmen hoeft niets aangepast te worden in de woning. Het verbeteren van isolatie op natuurlijke momenten is altijd een goede stap om de energiekosten omlaag te brengen.

Besparen op gas voor warm tapwater: badkamer verbouwen

Als u plannen heeft om de badkamer te gaan verbouwen en een nieuwe frisse uitstraling te geven, is dit ook het moment om na te denken over energiebesparende maatregelen die u in de badkamer kunt toepassen. Het is mogelijk om een douche met warmteterugwinning te installeren. Bij dit systeem wordt warmte uit het afvoerwater teruggewonnen. Deze warmte wordt vervolgens gebruikt om het schone koude water wat naar de mengkraan gaat vast voor te verwarmen. Op die manier bespaart u gas voor het verwarmen van tapwater.

Een andere slimme zet is een waterbesparende douchekop. Door het water te mengen met lucht, ervaart u een net zo comfortabele douchestraal terwijl er minder warm tapwater wordt gebruikt. Ook zo bespaart u op gas voor het maken van warm tapwater.

Slim energie besparen

Naast 'grote' energiebesparende maatregelen die enige planning en vakmanschap vereisen zijn er ook kleinere maatregelen die u vaak zelf kan doen uw woning toekomstbestendig te maken en waar u energie mee bespaart. Hieronder staan de meest voor de hand liggende slimme energiebesparende maatregelen uitgelicht. Voor meer tips kunt u het e-book 50 slimme tips downloaden.

Ledverlichting

Het vervangen van gloeilampen en halogeenlampen voor LED bespaart veel energie, ook als de lampen nog niet kapot zijn. Dit verdient zichzelf binnen een jaar terug. Spaarlampen kunnen gebruikt blijven worden tot ze stuk gaan.

A+++ apparaten

Het vervangen van een oude apparaat zoals koelkast, wasmachine en droger voor een A+++ apparaat bespaart op elektriciteitskosten gedurende de gehele levensloop van het apparaat. Kijk dus niet alleen naar aanschafkosten.

Slimme thermostaat

Met een slimme thermostaat kan verwarmen worden ingesteld op gewoontes, ritme en gedrag. Ook kan van een afstand de thermostaat bediend worden. Dit zorgt voor efficiënter stookgedrag en zo een besparing op gas.

Keuken verbouwen

Als u de keuken gaat verbouwen kunt u meteen kiezen voor kopen op inductie. Dit is een kleine stap richting aardgasvrij wonen. Daarnaast kunt u kiezen voor een recirculatie afzuigkap. Dit type afzuigkap heeft geen afvoerkanaal en is niet aangesloten op de buitenlucht. Er kan dus geen koude lucht via naar binnen komen.

Voor meer tips kunt u het e-book 50 slimme tips downloaden.

Bekijk e-book

Een aantal woningtypes uitgelicht

Elke woning is anders en verliest warmte op een andere manier. Hieronder staan kort de verschillende type woningen benoemd en hun eigenschappen.

Vrijstaande woningen

Vrijstaande woningen uit deze periode hebben vaak 3 woonlagen met 4 tot 7 kamers. Een vrijstaande woning heeft in verhouding veel muuroppervlak. Door de slecht geïsoleerde spouwmuur waarvan het materiaal zich mogelijk in slechte staat verkeert, betekent dit dat er warmte verloren gaat door de gevel. Mogelijk kunnen ook vochtproblemen ontstaan. Ook gaat veel warmte verloren via het relatief grote ongeïsoleerde dak. Als er veel glasoppervlakte is, gaat ook hier veel warmte door verloren

Hoek- en twee-onder-een kapwoning

2-onder-1-kap-woningen en hoekwoningen uit deze periode hebben in verhouding veel muuroppervlak. Door de slecht geïsoleerde spouwmuur waarvan het materiaal zich mogelijk in slechte staat verkeert, betekent dit dat er warmte verloren gaat door de gevel en dat vochtproblemen kunnen ontstaan. Ook gaat veel warmte verloren via het relatief grote ongeïsoleerde dak. Als er veel glasoppervlakte is, gaat ook hier veel warmte door verloren. Vaak hebben 2-onder-1 kapwoningen nog een (geschakelde) ongeïsoleerde schuur. Als dit als woonruimte wordt gebruikt en er wordt hier gestookt, gaat ook hier veel warmte verloren.

Tussenwoningen

Bij tussenwoningen uit deze bouwperiode is veel systeembouw en prefab bouw toegepast. Bij tussenwoningen uit deze periode is daardoor vaak betere isolatie toegepast dan volgens de standaarden van het bouwjaar. Tussenwoningen hebben in verhouding veel dakoppervlak en relatief veel glasoppervlak ten opzichte van het geveloppervlak. Er gaat daarom veel warmte verloren via het dak en de ramen. Ook is er slechte naad- en kierdichting. Er is veel systeembouw toegepast in deze periode, dus bij veel van deze tussenwoningen zijn betonnen kwaaitaal- of matavloeren toegepast, waar mogelijk betonrot in is ontstaan. Voordat vloeren geïsoleerd worden, is het van belang dit op te lossen.

Appartement

Appartementen hebben in verhouding veel glasoppervlak ten opzichte van het geveloppervlak. Er gaat daarom veel warmte verloren via de ramen. Afhankelijk van de positie van het appartement gaat via andere componenten van de schil van het appartement warmte verloren. Zo gaat bij een appartement op de hoek onder het dak ook veel warmte verloren via de gevel en het dak.

Bent u huurder?

(zie ook huurwoningen)

Een groot deel van de appartementen uit deze bouwperiode wordt verhuurd. Als huurder bent u beperkt in wat u kunt doen, omdat u afhankelijk bent van uw verhuurder.

Kosten en besparingen

Een woning gebouwd tussen 1976 en 1987 aardgasvrij en toekomstbestendig maken betekent een behoorlijke verbouwing en daar zijn ook wat investeringen voor nodig. De kosten verschillen sterk per woningtype en zijn ook afhankelijk van het woonoppervlak. Een groter vrijstaand huis heeft iets meer arbeid en materiaal nodig om deze te verduurzamen vergeleken met een tussenwoning. Ook is het afhankelijk van wat er al aan een woning gebeurd is door de jaren heen.

Wat zijn de kosten en besparingen?

Onderstaande kosten en besparingen zijn indicaties en zijn gebaseerd op de standaarden van de bouwperiode tussen 1976 en 1987 en een 3 persoons huishouden. Er is dus geen rekening gehouden met al eventuele verbeteringen die eerder aan de woning zijn uitgevoerd. Ook hangen besparingen af van bijvoorbeeld uw eigen ventilatie- en stookgedrag.

Isolatie

Het volledig isoleren van een woning kost voor een gemiddelde tussenwoning ongeveer €15.500 (exclusief subsidie). Bij een gemiddelde vrijstaande woning liggen de kosten voor volledige isolatie rond de €34.500 (exclusief subsidie). De besparing ligt rond de 40% op de gasrekening. De isolatie is dan goed genoeg voor lage temperatuur verwarming.

Ventilatie

Een goed ventilatie-systeem met warmteterugwinning kost al snel meer dan €6.000. De jaarlijkse besparing verschilt per situatie, maar het zorgt er ook voor dat een warmtepomp minder hard hoeft te werken.

Zonne-energie

Een set zonnepanelen voor een eengezinswoning kost gemiddeld tussen de €4.000 en €5.000. Daarmee bespaart u ongeveer 80% op de elektriciteitsrekening.

Duurzaam verwarmen

Het aanleggen van een geschikt warmteafgifte systeem voor lage temperatuur, zoals vloerverwarming op de benedenverdieping met lage temperatuur radiatoren in de overige woonruimtes, kost rond de €8.000 voor een gemiddelde vrijstaande woning en rond de €5.500 voor een gemiddelde tussenwoning uit 1976-1987.

Een hybride warmtepomp kost ongeveer €5.000 (exclusief subsidie) en bespaart ongeveer 70% op het overgebleven gasverbruik voor verwarmen, na het toepassen van goede isolatie. De cv-ketel blijft in het warme tapwater voorzien.

Een all-electric warmtepomp kost ongeveer €10.000 (exclusief subsidie) en bespaart 100% op het overgebleven gasverbruik voor verwarmen en warm tapwater. Daarnaast bespaart u ook rond de €250 op de kosten voor het vastrecht voor gas (als u ook elektrisch kookt).

Het aansluiten op een warmtenet kost in 2022 niet meer dan €5.000. Hierbij komen nog extra kosten als de afstand van de hoofdleiding naar het net meer dan 25 meter is. Het aansluiten op een warmtenet scheelt 100% op het gasverbruik.

Als er een alternatieve vorm van gas komt op aardgas in uw woning, zijn er nauwelijks aanpassingen nodig aan het warmteafgifte systeem. Het aansluiten op een groen gas oplossing brengt waarschijnlijk weinig extra kosten met zich mee.

Elektrisch koken

Naast bovenstaande is het bij het volledig aardgasvrij wonen in de situatie van elektrisch verwarmen en aangesloten worden op een warmtenet, ook noodzakelijk om elektrisch te gaan koken. Het aanschaffen van een inductiekookplaat en aanpassen van de meterkast kost gemiddeld ongeveer €1.000 tot €2.000.

Slim energie besparen

Slimme besparingen zoals ledverlichting, leidingisolatie of een waterbesparende douchekop verdient u vaak binnen 1 à 2 jaar al terug.

Wat zijn de voordelen?

Maandelijks betaalt u een aardig bedrag aan de energiemaatschappij. Dat is best zonde, want u kunt dat geld ook investeren in energiebesparende maatregelen die uw wooncomfort vergroten en uw energierekening verlagen. Bovendien toont onderzoek aan dat investeren in duurzame maatregelen een positief effect heeft op de woningwaarde.

Indicatie jaarlijkse energielasten tussenwoning - vrijstaande woning uit 1976-1987 met 3 personen

Dit jaar: €3.464 - €5.778

Volgend jaar: €3.560 - €5.931

Over 15 jaar: €5.076 - €8.354

Totale energielasten over 15 jaar: €63.500 - €105.000

Toelichting: Prijspeil jan 2022. Door de stijging in de energieprijzen, lopen de kosten zo behoorlijk op. Wat men zich vaak niet beseft is hoeveel geld er in een periode van 15 jaar naar de energiemaatschappij gaat.

Andere voordelen

• Lagere maandelijkse woonlasten

• Hogere woningwaarde

• Tegengaan van onnodige CO2 uitstoot

• Verhoging van wooncomfort en gezondheid

• Aanpakken van gebreken

• Toekomstbestendig maken van de woning

Subsidies en leningen

Er zijn landelijk en lokaal verschillende subsidies en leningen beschikbaar voor het financieren van energiebesparende maatregelen.

Landelijke subsidie regelingen

ISDE subsidie: Isolatie

Met de ISDE (InvesteringsSubsidie Duurzame Energie) kunt u onder andere ongeveer 30% subsidie krijgen op de investering in isolatiemaatregelen. De belangrijkste voorwaarden hierbij zijn:

Minimaal 2 maatregelen: U treft 2 of meer isolerende maatregelen, zoals vloer-, muur-, dak- of glasisolatie. Of minimaal één isolatiemaatregel in combinatie met een warmtepomp, zonneboiler of aansluiting op een warmtenet, zie hieronder.

Minimaal oppervlakte en isolatiewaarde: Er gelden minimumeisen voor oppervlak en isolatiewaarde (Rd) van de te treffen maatregelen. Ook geldt er per maatregel een maximum oppervlak waarvoor u subsidie kunt aanvragen.

Eigenaar & bewoner: U bent zelf eigenaar en bewoner van de woning.

Aanvraag na uitvoer: U doet de aanvraag voor de subsidie nadat de maatregelen zijn uitgevoerd.

ISDE subsidie: warmtepomp, zonneboiler of aansluiting op een warmtenet

Aanvullend op de isolatiemaatregelen is de ISDE ook aan te vragen voor warmtepompen, zonneboilers en de aansluiting op een warmtenet. Hierbij is één maatregel voldoende. De hoogte van de subsidie is afhankelijk van het vermogen van de warmtepomp en in het geval van een zonneboiler, de vooraf berekende energiebesparing. 

De subsidie wordt afgegeven door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De subsidie wordt alleen afgegeven voor apparaten die voorkomen op de apparatenlijst die door de RVO gepubliceerd is. De subsidie kan aangevraagd worden nadat de installatie heeft plaatsgevonden door een erkend installateur. Het is mogelijk om meer dan één keer gebruik te maken van de ISDE, mits bij elke aanvraag aan alle voorwaarden voldaan wordt. De subsidie kan aangevraagd worden nadat de installatie heeft plaatsgevonden. 

Meer informatie over ISDE en een rekentool voor het berekenen van uw subsidiebedrag vindt u op de website van het RvO.

Hulp met ISDE aanvragen

Lokale en regionale subsidies

Naast de landelijke subsidies, zijn er ook in specifieke gemeentes of regio’s initiatieven beschikbaar gesteld om investeringen in energiebesparende maatregelen te stimuleren. Denk bijvoorbeeld aan subsidies voor groene daken, aardgasvrij wonen of speciale leningen met 0% rentetarief.

Meer informatie over subsidies, leningen en fiscale regelingen vindt u op onze website onder het kopje subsidies, of via de Energie Subsidiewijzer. 

Btw regelingen   

Op dit moment profiteert u van een verlaagd btw-tarief op isolatiemaatregelen. Voor vloer-, dak-, spouwmuur- en glasisolatie geldt een verlaagd btw-tarief van 9% (normaal 21%) op het arbeidsloon. Let op, dit geldt dus niet voor de materialen!

Bij het kopen van zonnepanelen kunnen particulieren de btw op de totale investering terugvorderen. Dit betekent dat u van de totale aankoopsom, 21% kunt terugvragen. Het terugvragen van de btw is relatief eenvoudig. Sommige installateurs ontzorgen hun klanten daarbij, andere besteden dat uit aan derden. U kunt het natuurlijk ook zelf doen.

Leningen

De Energiebespaarlening is door de overheid in het leven geroepen om particulieren te stimuleren te investeren in het verduurzamen van de woning. U kunt tot maximaal 25.000,- euro lenen voor energiebesparende maatregelen. Wilt u de woning renoveren tot Nul Op de Meter (NOM-woning), dan kunt u zelfs tot 65.000,- euro lenen. U betaalt een aantrekkelijke rente die gedurende de hele looptijd van de lening vaststaat. Meer informatie vindt u op de website van de Energiebespaarlening.

De Duurzaamheidslening wordt door het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn) in samenwerking met provincies en gemeenten lokaal aangeboden tegen gunstige voorwaarden. Meer informatie vindt u op de website van de Duurzaamheidslening.

Financiering via uw hypotheek

Ook is het bij verschillende banken mogelijk om energiebesparende maatregelen te financieren in de hypotheek van de woning of door het afsluiten van een speciaal groendepot. Informeer bij uw bank voor de mogelijkheden.

Wat is de volgende stap?

1. Breng uw situatie in kaart: wat zijn uw energielasten over de komende 15 jaar en welke natuurlijke momenten voor verbouwing of renovatie komen er aan?

2. Bepaal uw eigen ambities: wilt u uw energierekening omlaag krijgen, uw comfort verhogen, of liever zo snel mogelijk van het aardgas af ongeacht de plannen van de gemeente?

3. Bekijk in het bovengenoemde stappenplan welke stappen u nu al kunt nemen

4. Achterhaal wat er al bij u in de buurt gebeurt: zijn er collectieve acties waar u aan mee kunt doen?

5. Informeer bij de gemeente hoe het staat met de 'transitievisie warmte' en wacht tot deze plannen rond zijn voor u grote kostbare ingrepen doet (tenzij het een natuurlijk moment is: bijvoorbeeld dakbedekking betekent is meteen mee-isoleren!)

6. Meer informatie over de verschillende maatregelen? Ga terug naar de onze pagina over energie besparen.

7. Op zoek naar bedrijven om mee aan de slag te gaan? Kijk bij vakspecialisten.

8. Benieuwd naar financieringsmogelijkheden? Bekijk de mogelijke subsidies en leningen.